BOEKENTIP: Temperamentvolle kinderen – Eva Bronsveld
Het opvoeden van gevoelige, hoogbegaafde kinderen kan een flinke uitdaging vormen voor ouders. Zeker wanneer deze kinderen ook een sterke behoefte aan autonomie en uitdaging hebben. In dit blog een tip voor een boek, speciaal voor ouders van hoogbegaafde kinderen die hiermee worstelen: ‘Temperamentvolle kinderen’ van Eva Bronsveld.
In Temperamentvolle kinderen beschrijft Bronsveld hoe je het beste kunt geven aan gevoelige, intense kinderen met een sterke wil. Hoewel het boek niet specifiek over hoogbegaafde kinderen gaat, zal het voor menig ouder van een hoogbegaafd kind een feest van herkenning zijn!
“(...) lijkt jouw kind op veel dagelijkse dingen heftiger, intenser of emotioneler te reageren? Dan is de kans groot dat jij toevallig een temperamentvol exemplaar hebt gekregen.” p.15
Korte inhoud
“In de bestseller Temperamentvolle kinderen geeft dé opvoedexpert Eva Bronsveld ouders tips hoe ze een temperamentvol kind goed kunnen begeleiden en ondersteunen.
Eva Bronsveld geeft ouders tips hoe ze hun temperamentvolle kinderen goed kunnen begeleiden en ondersteunen. Deze editie van het boek is volledig herzien en inhoudelijk up-to-date.
Als je een temperamentvol kind goed begeleidt en ondersteunt, zullen de voordelen steeds vaker de bovenhand voeren. Maar dat vraagt vaak wel meer van jou als ouder dan de opvoeding van een niet-temperamentvol kind. Heb jij een kind dat opvliegender lijkt te zijn dan andere kinderen? Lijkt jouw kind soms koppiger dan anderen of kan hij van slag raken van iets waarvan je het totaal niet had verwacht? Dan lijkt het er op dat je te maken hebt met een temperamentvol kind. Het boek vol handreikingen en tips verandert het kind niet, maar de opvoeder wel.”
"Temperamentvolle kinderen hebben meer nodig om zich goed te kunnen ontwikkelen. Zij hebben, meer nog dan de meeste van hun leeftijdsgenoten, behoefte aan verbinding, controle, voorspelbaarheid en ontspanning." p.31
Mijn mening
Temperamentvolle kinderen verscheen voor het eerst in 2014. Afgelopen zomer is de volledig herziene versie uitgebracht en zodoende kwam deze bestseller ineens weer onder mijn aandacht.
Het boek gaat, logisch, over ’temperamentvolle kinderen’. Aan de hand van veel voorbeelden uit de praktijk, beschrijft Eva Bronsveld wat deze kinderen moeilijk vinden, wat ze nodig hebben en hoe je dit als ouder zo goed mogelijk kunt bieden.
Nu is temperamentvol misschien niet de term die jij gebruikt wanneer je zoekt naar informatie over het gedrag van jouw gevoelige, hoogbegaafde kind. Een boek over temperamentvolle kinderen lijkt dan ook niet direct de meest voor de hand liggende keus. Maar niets is minder waar.
Dit boek is een echte aanrader voor veel ouders van gevoelige, hoogbegaafde kinderen die het heftige gedrag en de intense emoties van hun kind graag beter willen begrijpen en begeleiden.
Waarom dit boek ook past bij hoogbegaafde kinderen
Dat dit boek (ook) van toepassing is op hoogbegaafde kinderen blijkt wel uit de omschrijving die de schrijfster geeft van het begrip temperamentvol:
“Met temperamentvolle kinderen bedoel ik intense, gevoelige en opmerkzame kinderen die een sterke eigen wil hebben.” p.16
Deze omschrijving past goed bij veel hoogbegaafde kinderen. Gevoeligheid, opmerkzaamheid, intensiteit en een sterk gevoel voor autonomie zien we immers vaak als kenmerken van hoogbegaafdheid. De beschrijving vertoont ook overlap met een begrip als hoogsensitiviteit. Ook daar gaat het over onder andere opmerkzaamheid, intensiteit, en gevoeligheid voor prikkels.
Welke naam we er ook aan geven, feit is dat kinderen op verschillende manieren omgaan met de prikkels in henzelf en in de omgeving. Ieder kind heeft zijn eigen kenmerkende eigenschappen en vraagt een benadering die daarbij past. Of, zoals de schrijfster het zegt:
“(...) het is ook zeker niet mijn bedoeling om wéér een nieuw label te ontwikkelen dat op kinderen geplakt kan worden. (...) Het is meer een verzameling eigenschappen die veel ouders in hun kind herkennen, maar waarbij kinderen wel kunnen verschillen in de mate waarin ze een bepaalde eigenschap bezitten.” p.16
Oftewel: het ene kind zal erg gevoelig zijn en wat minder scoren op het hebben van een sterke wil. Het andere kind zal juist een extreem sterke wil hebben en wat minder opmerkzaam en intens zijn.
Iedere ouder zal zijn kind wel in meer of mindere mate herkennen in de beschrijvingen. De schrijfster benadrukt dan ook zelf dat het hier niet gaat om een diagnose en dat ook de wat minder temperamentvolle kinderen zeker baat kunnen hebben bij de tips en adviezen die zij geeft.
Waarom dit boek als tip voor ouders van hoogbegaafde kinderen?
Wanneer je meer zicht hebt op de behoeftes van je kind, kun je hem of haar beter begrijpen en begeleiden. Dit boek kan daar zeker bij helpen. Maar er zijn meer redenen waarom het boek de moeite waard is.
Zo is het een boek is waar je als ouder enorm veel herkenning in kunt vinden. De omschrijving van de kenmerken, van het gedrag van de kinderen, wat zij moeilijk vinden, hoe je dat je als ouder ervaart: het is uit het leven gegrepen. Het boek zit boordevol voorbeelden, die het heel levendig maken, en ook bijdragen aan een gevoel van (h)erkenning. En dat is natuurlijk ontzettend fijn als ouder. Om te lezen dat het gedrag van jouw kind ook bij andere kinderen voorkomt kan al zo’n opluchting zijn!
Ook reikt de schrijfster veel ideeën, suggesties en praktische tips aanreikt. Veel ouders zijn zoekend naar hoe ze met bepaalde situaties kunnen omgaan. Dit boek biedt heel concrete tips, die goed uitvoerbaar zijn en waar je meteen mee aan de slag kunt.
En tenslotte is het gewoon een heel prettig leesbaar boek. Lekker vlot en toegankelijk geschreven en alles wordt in begrijpelijke taal uitgelegd. Doordat het in kleine stukken tekst is ingedeeld leest het makkelijk weg en kun je ook later heel makkelijk nog eens een bepaald stukje erbij pakken en nalezen.
Aansluiten bij behoeftes van (hoogbegaafde) kinderen
Als je op zoek bent naar een boek met een stevige theoretische achtergrond dan is dit wellicht niet het boek dat je zoekt. Je vindt in dit boek geen theoretische uiteenzettingen, geen modellen en geen uitvoerige beschouwing van wat de oorzaken zijn van het gedrag. De adviezen lijken meer practice based dan evidence based, gestoeld op de jarenlange ervaring van de auteur als pedagoog, trainer en ouder.
Maar… ook al wordt dit niet met zoveel woorden gezegd, in het boek zijn veel uitgangspunten van goed onderbouwde theorieën te herkennen. Voor mij sprong bijvoorbeeld de overlap met de zelfdeterminatietheorie (ZDT; Deci & Ryan, 2000) in het oog, waarschijnlijk omdat ik daar zelf ook veel mee werk.
De overkoepelende gedachte achter de adviezen is dat het belangrijk is aandacht te hebben voor de achterliggende behoeften van je kind én dat samenwerking essentieel is. Dit doe je bijvoorbeeld door begrip te hebben voor het standpunt (belang) van je kind, door je kind inspraak te geven en mee te bewegen. Zo kom je tegemoet aan zijn of haar behoefte aan verbinding en controle; in de ZDT omschreven als de psychologische basisbehoeften aan sociale verbinding en autonomie. En dat het belangrijk is om aan deze basisbehoeften te voldoen, daar is inmiddels genoeg wetenschappelijke evidentie voor.
Sommige ouders zullen de aanpak in Temperamentvolle kinderen misschien ’te soft’ vinden. Bijvoorbeeld omdat zij vinden dat kinderen gewoon moeten luisteren. Of omdat zij zich niet kunnen vinden in het uitgangspunt van samenwerking met hun kind, wat bijvoorbeeld ook betekent dat er ruimte is om anders om te gaan met jouw regels. Inmiddels is echter wel duidelijk dat het bieden van autonomie niet hetzelfde is als alle controle uit handen geven. Én, dat opvoeden zonder dwang en met veel aandacht voor je kind niet leidt tot softe, verwende kinderen (zie o.a. Kohn, 2016; Vansteenkiste & Soenens, 2015). Maar dat is nog weer een heel ander onderwerp. 🙂
Kortom: als je je kind graag wilt opvoeden vanuit een gevoel van verbondenheid en je er voor open staat te kijken naar de achterliggende behoeftes van het soms behoorlijk lastige gedrag van je temperamentvolle kind, dan zul je in dit boek veel herkenning vinden en talloze tips om mee aan de slag te gaan.
"Er is een heel groot verschil tussen het opvoeden van een gemiddeld kind en een temperamentvol kind grootbrengen. Ouders van die laatste categorie weten dit." p.181
Titel: Temperamentvolle kinderen
Auteur: Eva Bronsveld
EAN: 9789021583709
Uitgever: Kosmos Uitgevers
Pagina’s: 288
Verschijningsdatum: juli 2021.
Wil je meer tips voor boeken over of voor hoogbegaafde kinderen? Klik dan hier.
Meer informatie over temperamentvolle kinderen? Kijk op https://temperamentvollekinderen.nl
Bronnen:
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “What” and “Why” of Goal Pursuits: Human Needs and the Self-Determination of Behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227–268. doi:10.1207/S15327
Kohn, A. (2020). De mythe van het verwende kind. Samsara.
Vansteenkiste, M., & Soenens, B. (2015). Vitamines voor groei: ontwikkeling voeden vanuit de Zelf-Determinatie Theorie. Acco.
BOEKEN VOOR EN OVER HOOGBEGAAFDE KINDEREN
Er zijn veel boeken geschreven voor en over hoogbegaafde kinderen. Het is niet altijd makkelijk om door de bomen het bos te zien. Wat zijn nu echt aanraders? Welke boeken moet je gelezen hebben als ouder van een hoogbegaafd kind? En wat zijn nu leuke boeken die hoogbegaafde kinderen zelf aanspreken? Via dit blog deel ik graag mijn boekentips met je.
Boekentips van Bloeiwijs
Ik ben echt gek op boeken. Altijd al geweest. Ook onze kinderen houden enorm van lezen en voorgelezen worden. Omdat ik best een beetje een boekenverslaving heb, en velen dat weten, krijg ik regelmatig de vraag of ik nog boekentips heb. Nou, die heb ik meestal wel. En ik vind het erg leuk vind om te vertellen over de boeken waar ik enthousiast over ben. Zo ontstond gaandeweg het idee om mijn boekentips te delen in dit blog.
Om een beetje focus aan te brengen (ik vind heel veel interessant…), beperk me in mijn blog tot boeken rond het brede thema hoogbegaafdheid. Ik hou het graag positief, dus ik beperk me daarnaast tot boeken waar ik en/of mijn kinderen enthousiast over zijn (dat zijn niet altijd dezelfde boeken overigens).
Boeken voor ouders van hoogbegaafde kinderen
Door mijn werk heb ik goed zicht op interessante literatuur voor ouders van hoogbegaafde kinderen. Er komt veel voorbij. Ik vind het natuurlijk, als onderzoeker en bookaholic, ook leuk om bij te houden of er nieuwe, interessante boeken verschijnen over hoogbegaafdheid en daaraan verwante thema’s. Denk bijvoorbeeld aan onderwerpen als gevoeligheid, creativiteit, of perfectionisme.
In dit blog deel ik tips voor boeken waarvan ik denk dat die voor ouders van hoogbegaafde kinderen interessant kunnen zijn.
Boeken voor hoogbegaafde kinderen en jongeren
Ieder (hoogbegaafd) kind is uniek. En niet ieder hoogbegaafd kind zal dezelfde boeken leuk vinden. De een houdt van informatieve boeken, de ander van prentenboeken of jeugdliteratuur en de volgende leest het liefst een stripverhaal. Dat is geheel afhankelijk van de interesses van het kind, zijn of haar leeftijd en ontwikkelingsniveau.
In dit blog deel ik daarom een breed scala aan boekentips, die om uiteenlopende redenen interessant kunnen zijn voor hoogbegaafde kinderen of jongeren. Dat zijn soms boeken die speciaal voor hoogbegaafde kinderen geschreven zijn. Maar dat kunnen ook heel goed boeken zijn die niet specifiek geschreven zijn met die doelgroep voor ogen. Maar die toch heel goed aansluiten, vanwege bijvoorbeeld het thema, of bepaalde kenmerken. Dat licht ik dan uiteraard toe in het blog.
Lissa leest
Tijdens de voorbereidingen voor dit blog werd mijn dochter Lissa (10) superenthousiast. Zij wilde heel graag zelf andere kinderen vertellen over haar favoriete boeken. Hartstikke leuk idee natuurlijk.
En zo werken we af en toe samen. Ik geeft tips over boeken en Lissa vertelt over boeken die zij gelezen heeft. Zo kunnen we boeken reviewen vanuit meerdere perspectieven. We geven altijd onze eerlijke mening en zijn het niet altijd helemaal met elkaar eens…
